(Nie)obca Wielkanoc, (nie)obca kultura

Nie(obca) Wielkanoc, nie(obca) kultura

Mieszkam w Polsce od ponad 13 lat. Co roku podczas świąt zastanawiam się nad różnicą i podobieństwem tradycji obchodów tych dni w Armenii i w Polsce. Zawsze odkrywam coś nowego i zaskakującego.

Armenia to kraj, gdzie sięgają korzenie chrześcijaństwa. W 301 roku jako pierwszy przyjął chrześcijaństwo jako religię narodową. Ormiański Kościół Apostolski jest najstarszym kościołem państwowym na świecie. W wyniku swojego oddalenia od innych ośrodków chrześcijaństwa zachował wiele tradycji wczesnochrześcijańskich, które zanikły w kościele zachodnim czy prawosławnym.

Obchodzenie Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, a także innych świąt kościelnych przez dłuższy okres czasu w Armenii było zakazane. A to za sprawą polityki i propagandy Związku Radzieckiego. Jedynie w rodzinach ze starszymi członkami były kultywowane tradycje i obyczaje związane z tymi świętami. Po upadku radzieckiego jarzma Ormianie z powrotem wracali do swoich korzeni chrześcijańskich. Odgrzebywano i wznowiono stare obrzędy. W tej chwili z jeszcze większą determinacją praktykują je podczas świąt kościelnych.

Ormiański Kościół Apostolski kalendarza gregoriańskiego. Oznacza to, że Wielkanoc, czyli Zatik świętowana jest wspólnie z Kościołem Katolickim obrządku łacińskiego. Jest to pewne ułatwienie dla nas - rodzin na emigracji, ponieważ wspólnie z naszymi znajomymi w Polsce możemy obchodzić Wielkanoc.

Moja babcia zawsze dbała, by już na początku postu zasiewać ziarna soczewicy, tak by zdążyły wyrosnąć do Wielkanocy. Jest to jeden z najbardziej popularnych elementów obchodów Wielkanocnych w Armenii.

Niedzielę Palmową Ormianie obchodzą podobnie jak w Polsce. Przygotowują ozdobne palemki, wykonane z gałązek wierzby, skrawków materiału oraz świeczek i idą do kościoła na święcenie.

Najbardziej różnią się obchody Wielkiej Soboty. Ormianie nie zabierają pełnych koszyczków do święcenia. Do kościoła idą z tradycyjnym chlebem i solą.
W Niedzielę Wielkanocną mieszkańcy Armenii pozdrawiają się słowami: Chrystus Zmartwychwstał! Tego zwyczaju szczególnie pilnował mój dziadek. Ja staram się przekazać moim dzieciom.
Na stole wielkanocnym muszą się znaleźć jajka, bakalie, suszone owoce, sudziuh (orzechy włoskie w słodkim i podsuszonym syropie) wino, kapusta kiszona z kalafiorem i burakami . Szczególne miejsce zarówno w tradycji ormiańskiej, #jak i na uczcie wielkanocnej zajmuje chleb - lawasz. Daniami tradycyjnymi są: ryż smażony z rodzynkami i bakaliami, gołąbki z farszem z roślin strączkowych i ziaren (czerwona fasola, soczewica, pszenica, ciecierzyca). Miejscowa legenda mówi, że kiedy Matka Boska stała pod krzyżem Chrystusa, miała przy sobie chleb i jajka zawinięte w chustę. Krew Chrystusa i łzy Matki Boskiej zabarwiły jajka i chleb na czerwono. Dlatego też Ormianie farbują jajka właśnie na czerwono. Wypiekają też tradycyjne pieczywo z charakterystyczną czerwoną barwą.

Ormiańska kuchnia jest elementem, który niezależnie od niedostępności niektórych produktów nasza rodzina stara się niezmiennie kultywować. W tradycji ormiańskiej brakuje także zajączka wielkanocnego, rozdającego prezenty naszym pociechom.

Święta w Polsce dla mnie i dla mojej rodziny były na początku jedynie dniami wolnymi od pracy. Z roku na rok zaczęliśmy jednak poznawać, odkrywać i rozumieć ich znaczenia. Tradycje i obyczaje polskie zaczęły przenikać w nasze ormiańskie. Stały się one dla nas czymś ważniejszym, niż po prostu dniami wolnymi od szkoły czy pracy.

Na pytanie czy obchodzę Święta w wersji polskiej czy ormiańskiej, odpowiem tak: - podwójnie. Smakują mi polskie dania, uwielbiam Wielką Sobotę - ozdabianie i napełnianie koszyczka, sprawia wiele radości mnie i moim dzieciom, a zwyczaj zajączka wielkanocnego i dostawanie prezentów, choć znacznie obciąża budżet rodzinny, to niesie za sobą niesamowite pozytywne emocje.