Chłopcy też chodzili w sukienkach. Wystawa strojów rekreacyjnych od XVII do XX w. w Pszczynie

Przede wszystkim stroje do jazdy konne, ale także na rower, na plażę, na łyżwy, na spacer, do szermierki - po prostu stroje rekreacyjne, od XVII do lat 20. XX wieku. Do 31 sierpnia 2023 r. można je oglądać na wystawie w Stajniach Książęcych w Pszczynie.

Wprawdzie są to rekonstrukcje, ale mistrzowskie, z dbałością o najmniejsze szczegóły. W ramach konkursu wykonali je uczniowie szkół szkół średnich oraz studenci uczelni artystycznych (ukierunkowanych na projektowanie strojów lub tkanin). Jedna z uczestniczek, studentka z Łodzi, odtworzyła nie tylko strój, ale i materiał sama utkała na krosnach żakardowych.
Organizatorem konkursu jest Muzeum Pałacu Jana III Sobieskiego w Wilanowie w ramach programu „Wilanów dla młodych talentów”, którego autorką jest Maria Zielińska. Wszystko zaczęło się 12 lat temu od mody rokokowej. W drugiej edycji należało wykonać sceniczne i prywatne stroje Heleny Modrzejewskiej, w trzeciej - odtworzyć stroje na dworze króla Jana, w czwartej – zrekonstruować stroje dziecięce od XVII do końca XIX wieku. Obecna edycja jest piątą (konkurs odbywa się co 2,5 roku). Uczestnicy mieli wykonać stroje rekreacyjne w okresie od XVII do początku XX w. z pokazaniem również tego, co było pod spodem. A tam – oczywiście gorset i to nawet do jazdy na rowerze czy na łyżwach lub w stroju plażowym. Nie mogło być odstępstwa od utrzymania ciała, sylwetki w określonym kształcie.

Wystawa krąży po różnych muzeach. We wrześniu – z Pszczyny ruszy w drogę powrotną do Wilanowa i twórcy będą mogli je sobie odebrać.
- Bywa jednak, że muzea są zainteresowane niektórymi. Sceniczne i prywatne stroje Heleny Modrzejewskiej zakupiło muzeum w Kalifornii, a ich twórców (sześć osób) zaprosiło na dwutygodniowy pobyt. Poziom tych prac jest rzeczywiście bardzo wysoki i być może także któreś z obecnych znajdą nabywców – mówi Maria Zielińska.

Stroje są uszyte na podstawie obrazów, rycin i innych zachowanych wzorców.
Pierwsze,co rzuca się w oczy na wystawie w Pszczynie to strojność, dekoracyjność strojów XVII i XVIII-wiecznych oraz duże stonowanie w XIX w.
- XVII i XVIII w. to bardzo bogate, drogie tkaniny, zdobienia złotymi pasmanteriami złotymi. Stroje XIX-wieczne są bardzo eleganckie w kroju, ale powściągliwe – w kolorach czarnym, oliwkowym i granatowym. Mówię o strojach do jazdy konnej – tłumaczy Maria Zielińska.
Warto przyjrzeć się jedynej białej sukni. To suknia plażowa. Do tego kapelusz, rękawiczki, pończochy i oczywiście gorset i pantalony pod spodem.
Uwagę zwraca jedyny czerwony strój. To pikowany strój do jazdy na łyżwach wzorowany na zachowanym takim stroju w Muzeum Narodowym w Nowym Jorku.
- Do jazdy na łyżwach można było mieć nieco krótszą spódnicę, spod której wyzierała noga w pończosze – mówi Maria Zielińska.
Do stroju dołączone są oryginalne łyżwy z tamtego czasu. To drewniana podeszwa z metalowym ostrzem, którą przyczepiało się do butach na placach i piętach, a następni rzemyki oplatało się wokół nogi.
Dodajmy, że wszystkie stroje do połowy XIX w. szyte były ręcznie, bo maszyna pojawiła się dopiero w latach 50. dziewiętnastego stulecia.

Na wystawie jest też kilka strojów dziecięcych
- Trzeba wiedzieć, że do połowy stroje dziecięce były miniaturkami strojów dorosłych. W tym czasie zauważono, że dziecko ma większą potrzebę ruchu i zaczęto szyć dzieciom stroje dające więcej swobody, bez gorsetu i takie widzimy na wystawie w części poświęconej strojom XVIII-wiecznym. Niestety, już w XIX w. wracają do dziecięcej garderoby gorsety, turniury, czyli sztuczne kupry, poduszki, itp. I to też widzimy na wystawie – mówi Maria Zielińska.
Warto też wiedzieć, że do 5. roku życia wszystkie dzieci, także chłopcy, chodzili w sukienkach.