Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Mikołów: Śląski Ogród Botaniczny: 300 starych odmian jabłoni do wygrania

Jolanta Pierończyk
Jolanta Pierończyk
Obraz lumix2004 z Pixabay
Śląski Ogród Botaniczny ma około 300 starych odmian malus domestica, czyli jabłoni domowej. Wiele z nich ma nawet kilkusetletnią historię. Nie można ich tu kupić, ale można wygrać w różnych konkursach.

- Trzysta odmian to całkiem pokaźna kolekcja, ale wcale nie największa w Polsce. Powsin ma dwa razy większą i są to odmiany z całego świata. Nasze pochodzą m.in. z Litwy, Łotwy, Estonii, Żmudzi, Białorusi, Słowacji, północnych Czech - mówi dr Paweł Kojs, dyrektor Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Bujakowie.

Znajdziemy tu np. kosztelę, którą prawdopodobnie wyhodowali zakonnicy ok. roku 1590, natomiast na pewno była ulubioną odmianą jabłek króla Jana III Sobieskiego oraz jego żony Marysieńki i wiadomo, że w XVII wieku uprawiano ją w ogrodzie przy pałacu wilanowskim.

- Z pokolenia na pokolenie uprawiana była w przydworskich sadach i tak przetrwała do naszych czasów - mówi dr Kojs.
Dość bogata jest tu grupa renet, z których najbardziej znane są szara i złota, ale jest też ananasowa, angielska, kanadyjska, karmelicka, kurska, muszkatowa, orleańska, poznańska, szampańska, woskowa... w sumie 24 odmian. A nawet szara reneta ma dwie odmiany: francuską i jesienną.

W bujakowskiej kolekcji są też odmiany o nazwach: rarytas śląski, Adam Mickiewicz, księżna Luiza, bursztynówka, antonówka, źeleźniak, ale także jonatan czy papierówka.

- Odradza się zainteresowanie starymi odmianami, które nie zawsze zachwycają najpiękniejszymi jabłkami, natomiast ich smak jest nieporównywalny z tymi, które obecnie można znaleźć na rynku. Wielu szkółkarzy ma więc te stare odmiany w swojej ofercie i tam można je kupić. My natomiast sprzedaży nie prowadzimy. Natomiast co roku kilkadziesiąt sztuk przeznaczamy do rozdania w ramach nagród - mówi dyrektor ogrodu.

Można je zdobyć podczas świąt ekologicznych, weekendowych spotkań z rodzinami...

- Zależy nam na utrzymaniu dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego. Dlatego rozdajemy młode drzewka tych pozyskanych tu i ówdzie starych odmian - mówi dr Paweł Kojs.

Stare odmiany jabłoni ze Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie i ich historie

Kosztela. Prawdziwie polska, sarmacka odmiana. Słodka i kapryśna jak królowa Marysieńka, której pomysłowości nazwę ponoć zawdzięcza. Dawniej nazywana wierzbówką. Stare drzewa tej odmiany są spotykane prawie wyłącznie na ziemiach polskich, obecnych i dawnych m.in. Zachodnia Ukraina, Białoruś i Wileńszczyzna.

Charłamowska. Pyszna odmiana późnego lata. Charakterystycznie paskowana, niczym tygrys. I jak tygrys pochodzi ze Wschodu, choć nie aż tak dalekiego. Inna nazwa to sierpniówka. Odmiana rosyjska znana od początku XVIII w. Owoce dojrzewają w sierpniu. Niestety, szybko opadają.

Antonówka. Smaczna i zdrowa. Zahartowana i odporna na warunki pogodowe niczym karny piechur carskiej armii wprost z okolic Kurska. Otrzymana w 1826 roku. Istnieje wiele odmian podobnych np. antonówka półtorafuntowa czy antonówka kamienna’

Papierówka. Cenna odmiana letnia z Inflant Królewskich o skórce w kolorze dojrzewającego zboża. Niecierpliwie każe się jeść prosto z drzewa, a za niepotrzebną zwłokę karze „papierowym” miąższem. Inne nazwy: oliwka inflandzka, oliwka żółta. Wytrzymała na mróz, odporna na choroby, ale niezdatna do przechowywania.

Nie przeocz

Piękna z Rept. Zdrowa i rumiana niczym prawdziwa Ślązaczka, zniesie każdą niepogodę, ale - niestety - każe na siebie bardzo długo czekać, bo swój najbogatszy smak odkrywa dopiero na Boże Narodzenie. Odmiana znaleziona w Reptach (obecnie dzielnica Tarnowskich Gór). Inna nazwa: repty. Dawniej często uprawiana na Śląsku ze względu na długi okres przechowywania, obecnie w zaniku ze względu na dość „przeciętny” smak.

Koksa pomarańczowa. Królowa angielskich jabłek deserowych. Popularna także w Polsce o czerwonych, paskowanych owocach i ciemnożółtym, niemal pomarańczowym miąższu przypominającym w smaku owoce południowe. Otrzymana w 1825 r. w okolicach Slough, gdzie oryginalne drzewo tej odmiany zostało zniszczone przez burzę w 1911 r.

Krótkonóżka królewska. Oryginalna nazwa: ‘Court Pendu Plat’ Jedna z najstarszych odmian jabłoni będąca w ciągłej uprawie. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1613, ale prawdopodobnie odmiana ta pochodzi z czasów rzymskich i jest tożsama z tzw. owocem mądrości’ – odmianą jabłoni, która kwitnie na tyle późno, by uniknąć późnowiosennych przymrozków. Owoce bardzo charakterystyczne, ordzawione jak u gruszki, spłaszczone z góry i z dołu o bardzo krótkiej szypułce (ogonku, czyli „nóżce”).

(opisy nadesłane przez Wojciecha Pikułę ze Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie)

Zobacz koniecznie

Musisz to wiedzieć

od 12 lat
Wideo

Dobre i złe sąsiedztwo grochu

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na tychy.naszemiasto.pl Nasze Miasto